Beyninizi Nasıl Aldatırsınız?
Resim çizebilir misiniz?
Bu soruya yanıtınız, hem
beyniniz, hem de sağ ve sol yarıküreleri bütünleştirme şekliniz hakkında
şaşırtıcı derecede çok bilgi verir. (Bu makalede, sol kısım, baskın taraf
olarak anılacaktır ki şu ana kadarki en uygun senaryo budur.)
Bildiğiniz gibi, beynin
sol yarıküresi, sözel, analitik, rasyonel ve mantıksal işlerde üstündür. Baskın
olan yarıdır. Tanımlamak ve anlatmak için sözcükleri kullanarak, olan biteni
adım adım çözerek, gerçeklere ve mantığa dayalı sonuçlar çıkararak ve doğrusal
biçimde düşünerek, zamanın büyük bölümünü harcar. Beynin sol tarafı, sözcük ve
semboller ile uğraşır; doğru dürüst yapamayacağı işlere bile el atar.
Öte yandan, beynin sağ
tarafı tamamen farklıdır. Algılamaları gerçekleştirmek için, sözel olmayan
işaretlerden faydalanır. Benzerlikleri görme, parçaların nasıl birleşerek bir
bütün oluşturduğunu anlama, ani kavrayışlarda (hah dediğimiz anlar) bulunma ve
toplam şekiller düzenini tek seferde algılama becerisi gerektiren işlerde
başarılıdır. Genellikle biraz geride durur ve işlerin çoğunun sol tarafça
yapılmasını sağlar.
Bu durum, iki kardeşe
benzetilebilir. İlk çocuğunuz, kendinden emin ve konuşkan, ikinci çocuğunuz ise
sakin, içe dönük ve düşünceli olsun. Kalan son tatlı için yapılan kavgayı kim
kazanacak dersiniz? Televizyonda hangi şovun izleneceğine kim karar veriyor?
Ailece çıkılacak tatilde nereye gidileceği hakkındaki konuşmada kim üstün
geliyor? İkinci çocuğun değerli bir bakış açısı olabilir; ama büyük olan öylesine
baskındır ki çoğu tartışmayı kazanmaya ve sözünü geçirmeye eğilimlidir.
Resim çizme sorusuna
yanıtınız "Hayır, acınacak
durumdayım" ise, sol beyninizin bir tür katil olması muhtemeldir.
Ne zaman bir kalem alıp çiziktirmeye başlasanız, sol beyniniz, görüntüleri
sözelleştirme ve şekilleri analiz etme eğilimiyle kontrolü eline alır. Bu
arada, beyninizin algısal ve uzamsal bölümü olan sağ taraf, köşede bekler;
elini kaldırarak dikkat çekmeye çalışır. "Hey beni
seç!" der. Ne yazık ki sol taraf, çoktan işe koyulmuş; çizgi çizmek ve bir
strateji geliştirmek ile meşguldür.
Sol taraftaki
kabadayının hakkından gelebilseydiniz ne olurdu? Bir şekilde beyninizin sağ
tarafına parlama şansı verebilseydiniz nasıl olurdu?
"Beynin Sağ Tarafını Kullanmak" adlı kitabın yazarı,
ünlü sanat eğitmeni Dr. Betty Edwards'a göre, yazarın "L modu" adını verdiği sözel ve baskın düşünme
biçiminden "R modu" adı verilen ve görsel işaretlere dayanan biçime zihinsel geçiş
yapabilirsiniz. Sağ tarafın olaya dahil olmasını ve çizme işini üstlenmesini
sağlamak mümkündür.
Nasıl? Biraz hileli davranmamız gerekiyor.
Sol taraf, bir işi
sevimsiz bulmadığı sürece üzerine almaktan çekinmez. İş çok zaman alıyor, çok
detaylı, çok yavaş ya da en basitinden çok zor ise, sol taraf pes ediverir.
Öyleyse, buradaki hile, işi -örneğimizde, resim çizmeyi- sağ tarafın hemen
üzerine atlayabileceği biçimde sunmaktır.
Sözcüklerde bu duruma
sık rastlanır. Bir şeyi sözel olarak tanımlamaya çalıştığımızda ve bunu çok zor
bulduğumuzda ne yaparız? El kol hareketlerine başvururuz. Helezon şeklindeki
bir merdiveni ellerinizi kullanmadan tarif etmeye bir çalışın.
Dr. Edwards, insanlara
baş aşağı duran görüntülerle resim çizmeyi öğretiyor. Bu durum, sol beynin bir
anlamda şaşırmasına yol açıyor. Öyle ki sol beyin, şekillerin şifresini kolayca
çözemiyor; üst ve alt noktaları tayin edemiyor; etiketleme yapamıyor ve bu
etiketleri depolanan anılarla eşleştirmek üzere sınıflandıramıyor.
Sağ tarafınızı
bütünleştirmenin anahtarı, bu tarafın baskın olmasını sağlayacak fırsatları
kollamaktır. Karmaşık bir görüntüyle karşılaştığında, sol taraf pes eder. Sol
beynin kontrolünü engellemek ve R modunun devreye girmesini sağlamak için,
nesneleri tam olarak baş aşağı çevirmeliyiz.
Aynı fikir, sorunlara
yaratıcı çözümler bulmada da işe yarar. Bazen, zor bir konuyla başa çıkmanın en
iyi yolu istihareye yatmaktır. Sol beyin yorulduğunda, sezgisel, öznel ve
bütünsel sağ taraf, gizlice sokulma olanağı bulur ve "nereden çıktığı belli olmayan" bir çözüm sunar.
Görüyorsunuz ya! Sağ beyinlerimize yaratıcı kavrama için kredi bile vermiyoruz!
Beyinlerimize üstün
gelmenin yolları olduğunu bilmek heyecan vericidir. Kendimizi kasıtlı olarak
zihinsel bir çatışmaya dahil etmek suretiyle, yaratıcılığımızı
geliştirebiliriz.
Kendinizi bu çatışma
alanına sokmanın yollarını arayın. Bir resim ya da sorun ile uğraşırken sağ
beynimizi canlandırmanın anahtarı, bakış açımızı değiştirmektir.
Bir kalem alın; resmi
baş aşağı çevirin ve çizmeye başlayın! İçinizde bir yerde, o sıkışıp kalmış
ressam, ağzı kulaklarında sırıtıyor olacaktır.
0 yorum:
Yorum Gönder